Зөвлөгөө авах сэтгэл зүйчээ сонгохдоо анхаарах зүйлс

Сэтгэл зүйн зөвлөгөөний өрөөнд орж сэтгэл зүйчтэй нэг цагийн турш ярилцаж ‘өөртэйгөө ажиллах’ шийдвэрийг гаргах нь өөрөө тухайн хүнээс удаан хугацааны эрэл хайгуулаас гадна зориг шаардсан ажил байдаг. Тиймээс та нэгэнт өөрт тань сэтгэл зүйн тусламж үзүүлэх хэн нэгнийг хайж эхэлсэн бол энэхүү нийтлэл маань танд тусална гэдэгт итгэж байна.

Та өөрийн зөвлөгөө авах сэтгэл зүйчийг сонгохдоо дараах зүйлсийг харгалзаж үзэхийг APA буюу Америкийн сэтгэл судлалын холбооноос хүргэж байна. Үүнд:

Сэтгэл зүйчээ сонгоход чухал зүйл нь:

Сэтгэл зүйч үйлчлүүлэгч хоёр хамтран ажилладаг учраас өөртөө тохирох зөв хүнээ олох нь чухал. Ихэнх сэтгэл судлаачдын санал нэгддэг зүйл бол үйлчлүүлэгчид сэтгэл зүйчийнхээ мэргэжлийн ур чадварыг батлах сертификат, батламжийг мэдэх нь тэдэнд илүү итгэл төрүүлдэг гэж үздэг. Сэтгэл зүйчтэйгээ харилцах харилцаа нь танд аюулгүй, тухтай, ойлгогдсон мэдрэмжийг өгөх нь чухал учраас өөртөө тохирох сэтгэл зүйчээ олохдоо үүнийг чухалчилж үзээрэй. Хэрэв сэтгэл зүйчтэйгээ уулзахад таныг ойлгохгүй байгаа юм шиг мэдрэмж төрж, зарим нэг ярих зүйлээ нуумаар санагдаж, хэлж болохгүй юм шиг мэдрэмж төрж байвал энэ талаараа сэтгэл зүйчдээ нээлттэй хэлж хамтдаа энэ асуудлыг шийдвэрлэхийг санал болгох бүрэн боломжтой гэдгийг санаарай. Түүнээс гадна сэтгэл зүйн зөвлөгөөг өгөх өрөө танхимд тавигддаг стандарт гэж байдаг. Хэрвээ таны хандаж байгаа сэтгэл зүйч ажлын өрөөнөөсөө бусад өөр газар, /ж.нь кофе шоп, олон хүнтэй задгай орчин гэх мэт/орчинд зөвлөгөө өгөхийг санал болгож байгаа бол үүнээс татгалзах зөвлөж байна.

Та сэтгэл зүйчээсээ дараах асуултыг асуух эрхтэй:

• Танд сэтгэл зүйн зөвлөгөө өгөх тусгай эрх/лиценз/ байгаа юу? 
• Би сүүлийн үед /түгшүүртэй, айдастай, сэтгэл гутралын/ -ийг мэдрэмжийг авахаас гадна  /ажил, хосын харилцаа, нойр, хоол/-ны хувьд асуудалтай нүүр тулаад байна. Танд ийм асуудалтай хүмүүстэй ажиллаж байсан туршлага байгаа юу? 
• Та ямар чиглэлд илүү мэргэшсэн бэ? /жишээлбэл хүүхдүүдтэй илүү ажилладаг уу эсвэл гэр бүлтэй юу?/
• Та сэтгэл зүйн зөвлөгөө заслын ямар арга барилаар ажилладаг вэ? 
• Төлбөрийн дэлгэрэнгүй мэдээлэл асуух /төлбөрийн шатчилсан үнэлгээ байгаа юу? давтан уулзалтын үнэ багасах эсвэл хэвэндээ байх уу/ гэх мэт. Үүнээс гадна мэргэжлийн сэтгэл зүйчид зөвлөгөөний үнийг бөөнөөр нь урьдчилж авдаггүй, хэрвээ танд ийм санал тавьбал шууд татгалзаарай.

Сэтгэл зүйчээ сонгохдоо анхаарах бас нэг чухал зүйл нь таны найз эсвэл танилд тохирсон сэтгэл зүйч танд тохирно гэсэн баталгаа байхгүй тул “Сайн сэтгэл зүйч байна уу” гэж асуухаасаа өмнө өөрөө судалгаа хийж, өөрт тохирох сэтгэл зүйчийг олох нь чухал. Хүн болгон өөр учир хүн болгоны эдгэрэх арга, хамтарч ажиллах сэтгэл зүйчийн арга барил нь өөр гэдгийг санаарай. Өөрт тохирох сэтгэл зүйчээ олоход тань тус болох зорилгоор дараах жагсаалтыг гаргалаа.

– Аль нэг сэтгэл зүйн төв эсвэл сэтгэл зүйчийг сонгохоос өмнө урьдчилан вэбсайт болон фб пэйж дээрх мэдээлэлтэй танилцаж, харьцуулалт хийж үзээрэй.
– Сэтгэл зүйч нь үйлчлүүлэгчтэй зөвлөгөөний гэрээ хийж, нууцлалыг хадгалдаг болохыг санаарай.
– Сэтгэл зүйч нь сэтгэцийн эмгэг оношилгоо болон эм бичих эрхгүй байдаг болохыг анхаарна уу.
– Сэтгэл зүйч бүр өөрийн гэсэн заслын арга барилтай байдаг тул нэг удаа очоод тухайн мэргэжлийн хүн дээр дахин очих хүсэлгүй бол санаа зоволгүй өөр сэтгэл зүйч эсвэл сэтгэл засалч дээр очиж үзээрэй.
– Хүн бүрийн хувьд өөрт тохирсон сэтгэл зүйчээ олохын тулд хэсэг хугацаа зарцуулдаг болохыг санаарай.

Эх сурвалж: American Psychological Association. (n.d.). How to choose a psychologist. American Psychological Association. https://www.apa.org/topics/psychotherapy/choose-therapist